یکی از معضلات اسباب‌بازی‌های ایرانی بحث درباره طراحی، ایده‌ها و همخوانی آن با ذائقه و فرهنگ است و از آن‌جایی‌که اغلب سرگرمی‌ها در ایران، بدون‌توجه به موضوع کپی‌رایت تولید می‌شوند، وقت آن رسیده که تدبیری صورت بگیرد تا علاقه‌مندانِ تازه‌نفس، سر و سامانی به اوضاع طراحیِ اسباب‌بازی بدهند. مدیرکل سرگرمی‌های سازنده و بازی‌های رایانه‌ای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در گفت‌وگو با ایسنا، از برنامه‌های کانون با توجه به دولتی بودن این نهاد، گفت: در حوزه تولید اسباب‌بازی، نکته مهم توجه به طراحی است. در تمام کشورها با توجه به مباحث فرهنگی، اجتماعی و آموزشی، روی این موضوع تحقیق و پژوهش می‌شود تا محصولی به تولید برسد که با فرهنگ مخاطب همخوانی و هم‌ذات‌پنداری داشته‌باشد. متأسفانه در ایران طراحی چندان تقویت نشده و بعضی از تولیدکنندگان، بدون‌توجه به قوانین کپی‌رایت، اندکی تغییر در محصولات ایجاد کرده و آن را روانه بازار می‌کنند. افراد زیادی تنها به منافع اقتصادی خودشان فکر می‌کنند و با کپیِ محصولات خارجی و درج لوگو همان شرکت، کسب سود می‌کنند. این رفتارها آسیب بسیار بدی به حوزه اسباب‌بازی وارد می‌کند و نیازمند این است که نهادهای ذی‌ربط برای کنترل و نظارت بر آن چاره‌ای کنند.

او ادامه داد: بیش از ۸۰درصد محصولات و اسباب‌بازی‌های موجود در بازار از نمونه‌های خارجی کپی‌برداری شده‌است. از میان خیلِ این نمونه‌ها، برخی با تغییرات ۳۰درصدی توانسته‌اند تا از شورای نظارت بر اسباب‌بازی مجوز بگیرند اما همچنان بیشتر این اسباب‌بازی‌ها بدون‌مجوز از این شورا به بازار عرضه می‌شوند. در همین راستا،‌ اداره کل سرگرمی‌های سازنده و بازی‌های رایانه‌ای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با هم‌فکری برخی از پژوهشگران، اقدام به طراحی رویداد ایده آزاد اسباب‌بازی در سطوح کشوری و ملی کرد. تاکنون چهار دوره از این رویداد با هدف شناسایی و آموزش افراد بااستعداد و علاقه‌مند در حوزه طراحی اسباب‌بازی، برنامه‌ریزی و اجرا شده‌است. رویداد ایده‌آزاد اسباب‌بازی برای تمام گروه‌های سنی هم آزاد است و پیش‌تر کودکان هم در آن شرکت‌ کرده‌اند.

مدیرکل سرگرمی‌های سازنده و بازی‌های رایانه‌ای درباره رویداد ایده‌آزاد توضیح داد: کانون برای این پروژه از تمام امکانات خود در کشور استفاده می‌کند؛ چنان‌که از مربیان مراکز فرهنگی و هنری کانون می‌خواهد بر روی شناسایی و کمک به اعضا برای شرکت در این رویداد اهتمام بورزند. رویداد ایده‌آزاد با اعلام فراخوان از تارنمای کانون، اطلاع‌رسانی می‌شود و گروهی از اساتید و متخصصان حوزه اسباب‌بازی برای این گروه دوره‌های آموزشی و نشست‌‎های تخصصی برنامه‌ریزی می‌کنند تا ایده‌ها به محصول نهایی برسند. اکنون بزرگ‌ترین بانک اطلاعات حوزه طراحی اسباب‌بازی از طریق این رویداد در اختیار کانون بوده و بیش از ۱۸۰ اسباب‌بازی از همین طریق، به‌صورت ماکت،‌ آماده تولید است. کانون اطلاعات منتخبین هر دوره از رویداد را در کتابچه‌هایی مشخص به سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان داخلی ارائه می‌دهد. بازی‌های «طوطی و بقال»، «سیمرغ»، «هفت گنبد»، «ارچین»، «شوآن»، «سفالگر» و «تتابرد» به‌صورت مستقل یا با مشارکت بخش خصوصی از میان همین طرح‌ها و ایده‌های رویداد ایده‌آزاد تولیده شده‌اند. همچنین «رویداد بازی‌های جدی» نیز نتیجه همکاری مشترک کانون پروش فکری و بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای برای شناسایی استعدادها در حوزه بازی‌های رایانه‎‌ای است.

حموله از اعلام آمادگیِ حمایتی کانون پرورش فکری برای همکاری و مشارکت با سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان خبر داد و درباره سیاست و تعامل بخش خصوصی با کانون گفت: کانون همواره به اسباب‌بازی نگاهی حمایت‌گرانه و الگوسازانه دارد. ما بیش از ۳۰۰ محصول در حوزه سرگرمی و بازی‌های رایانه‌ای تولید کرده‌ایم چراکه کانون بیش از هزار مرکز فرهنگی-هنری در سراسر کشور دارد و برای پایدار کردن اعضای کودک و نوجوانش می‌بایست محتوای مناسب تولید کند. بر همین اساس، کتاب، فیلم، تئاتر و بازی‌های مختلف ساخته می‌شوند.

او درباره اهمیت نظرِ مخاطبان از محصولاتی نظیر میزبازی و اسباب‌بازی این‌طور اظهار کرد: نظر مخاطبان برای کانون اهمیت زیادی دارد؛ چراکه بازخوردها درباره طراحی، متریالِ کاربردی، بسته‌بندی و... بعد از بازی کردن مشخص می‌شود و مخاطبان می‌توانند با انتقال نظرات‌شان، طراحان و تولیدکنندگان را نسبت‌به اشکالات بازی آگاه کنند.

‌مدیرکل سرگرمی‌های سازنده و بازی‌های رایانه‌ای درباره عروسک‌های «دارا و سارا» بیان کرد: کانون پرورش فکری برای تولید محصولات فرهنگی بررسی و پژوهش می‌کند و بعد از تولید نیز با استفاده از نظرات مربیان، کارشناسان، کودکان و نوجوانانِ کشور، سطح کیفی محصول را ارتقا می‌دهد. بعد از این‌که نسل اول عروسک‌های دارا و سارا به بازار آمد، نقدهای زیادی به‌همراه داشت. کانون بعد از برطرف کردن این نقایص، نسل دوم عروسک را طراحی و روانه بازار کرد و بعد از شناسایی معایب نسل سوم، این عروسک‌ها به‌مراتب به‌روزتر شدند.

محسن حموله در پایان به چندین محصولِ تولیدشده باتوجه به پیوست فرهنگی اشاره کرد و گفت: هنرمندانِ کانون مجموعه پنج‌جلدی تئاتر اسباب‌بازی را با نگاه به هنر تئاتر، قصه، کتابخوانی، نمایش خلاق و طراحی عروسک‌های بندانگشتی تولید کرده‌اند. کتاب «عروسک دوتوک» نیز باتوجه به مقوله شناسایی عروسک‌های بومی و محلی در مرحله تولید قرار دارد. همچنین نمونه‌های دیگری از کتاب، پازل و کتاب‌بازی‌های پارچه‌ای در دست تولید هستند. انیمیشنِ «بچه زرنگ» نیز پروژه‌ای‌ است که در حوزه اسباب‌بازی و نوشت‌افزار توسط طراحان داخلی احصا شده و کانون از همکاری با سرمایه‌گذاران در این حوزه استقبال می‌کند.