در سال ۱۴۰۰ خبر فیلترینگ عظیم به اسم طرح صیانت در صدر اخبار بود. کسب‌وکارهای مختلف به این طرح گلایه کردند. فعالین بازی‌های رایانه‌ای نیز مخالف هرگونه محدودسازی بودند اما در سال ۱۴۰۱ وزارت ارتباطات فعالین بازی‌های رایانه‌ای را با شوک بزرگی روبه‌رو کرد. بر اساس اخبار منتشر شده، توییچ (Twitch) و پرانیکس (peranix) بسترهای بازی‌های رایانه‌ای در ایران فیلتر شدند. در حال حاضر دسترسی به این پلتفرم با فیلترشکن هم وجود ندارد؛ چرا که دسترسی از IP خارج از ایران به این سرویس امکان‌پذیر نیست. اوایل تیرماه هم دسترسی به پلتفرم توییچ، پرمخاطب‌ترین سرویس استریم بازی دنیا در ایران مسدود شد و همچنان کاربران امکان استفاده از آن را ندارند. در این گزارش گفتگویی با یکی از کارشناسان فرهنگی حوزه بازی‌های رایانه‌ای داریم و نگاهی به این دو بستر بازی خواهیم داشت.

فضای نظارتی برای توییچ و پرانیکس وجود نداشت

محسن حموله؛ کارشناس فرهنگی در گفتگو با گسترش نیوز گفت: توییچ (Twitch) و پرانیکس (peranix) بستری هستند که بازی‌ها در آنجا بارگذاری می‌شود. همانند کافه بازار در ایران بستر بازی هستند. پراینیکس بازی‌هایی که با موبایل معمولی اجرا نمی‌شوند را قابل اجرا می‌کند. البته مشکل این بسترها ارائه بازی‌هایی است که مجوز ندارند. به این دلیل بستر توییچ و پرانیکس فیلتر شده است که فضای نظارتی از بین رفته است.

حموله اظهار کرد: فیلتر شدن این سرویس به دلیل انتشار بازی‌هایی خارج از قوانین و استانداردهای مراجع مربوطه در این زمینه از جمله بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و ساترا (سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی) بوده است.

وی افزود: فیلترینگ این دو سرویس، محدودیت فضای مجازی محسوب نمی‌شود. در اصل محدودیت فضای ناامن مجازی است. در واقع نظارت موجود برای خانواده‌ها و فرزندان است تا در یک حریم امن از بازی‌های رایانه‌ای استفاده کنند. اگر نظارت بر فضای بازی‌های رایانه‌ای نباشد، دغدغه شورای رده‌بندی سنی بی‌جهت است. سال‌ها بررسی شده است تا بازی‌های نامناسب مجوز نداشته باشند.

این کارشناس فرهنگی تأکید کرد: فعال بودن این پلتفرم‌ها رده‌بندی سنی را بی‌معنا می‌کند. این محدودیت به ضرر کاربرانی است که به دنبال فضای ناامن هستند. بازی‌سازها از این بستر استفاده بیشتری می‌برند، به این دلیل که با محدود شدن بازی‌های خارجی بدون رده‌بندی، بازی‌های داخلی مورد استقبال قرار خواهد گرفت. بازی‌سازها از محدودیت گلایه‌ای ندارند.

پرانیکس چیست؟

پرانیکس یک سرویس گیمینگ ابری (Cloud gaming) است و کمک می‌کند، بدون نیاز به داشتن یک کامپیوتر گیمینگ یا کنسول بتوانید همه بازی‌های جدید را بازی کنید. حتی نیاز نیست بازی را دانلود یا نصب کنید، فقط کافیه مرورگر مثلاً گوگل کروم و اینترنت مناسب داشته باشید.

مزیت بازی با پرانیکس

پرانکیس مزیت‌های گوناگونی برای گیمرها دارد، مزیت‌هایی که محدودسازی فعالین بازی‌های رایانه را در ایران با مشکل روبه‌رو خواهد کرد. در این بخش از گزارش نگاهی به مزیت‌های پرانیکس خواهیم داشت.

با پرانیکس دیگر نیازی به داشتن یا خرید کامپیوتر گیمینگ و کنسول نیست. می‌توانید با موبایل یا هر مدل کامپیوتری بازی کنید. برای بازی با موبایل می‌توانید با دسته بازی مجازی پرانیکس بازی کنید یا از طریق سیم USB یا بلوتوث، دسته بازی خود را به موبایل وصل کنید و بازی کنید. همچنین با موبایل می‌توانید بازی‌های کامپیوتری را بازی کنید و هرجایی که هستید، سریع وارد بازی خواهید شد. دیگر مزیت پرانیک برای گیمرها این است که بدون معطلی برای دانلود و نصب بازی، در کمتر از ۳۰ ثانیه وارد بازی دلخواه می‌شوند.

کدام بازی‌ها در پرانیکس فعال هستند؟

در حال حاضر بازی PES ۲۱ و بازی GTA V از شرکت Rockstar در پرانیکس فعال است و می‌توانید بازی کنید.

هزینه بازی در پرانیکس

هر کاربر بعد از ثبت‌نام، می‌تواند ۳ روز و در مجموع ۹۰ دقیقه رایگان بازی کند و پرانیکس را تجربه کند. با خرید اشتراک پرانیکس پرو به قیمت ۶۰ هزار تومان می‌توانید یک ماه به مدت ۱۲۰ ساعت بازی کنید. همچنین با خرید اشتراک پرانیکس الماس می‌توانید با پرداخت ۱۰۰ هزار تومان، یک ماه به مدت ۲۴۰ ساعت بازی کنید.

کدام بازی توییچ را فیلتر کرد؟

پرانیکس پلتفرم ارائه سرویس گیمینگ ابری است که کاربران می‌توانند از طریق آن، بازی‌ها را به صورت فردی یا گروهی و بدون محدودیت سخت‌افزار، با هر صفحه نمایشی بازی کنند. پرانیکس از سال ۹۸ به شتاب‌دهنده نوین‌تک پیوست و در این مدت با کمک برنامه شتابدهی نوین تک توانست نتایج ای را به دست بیاورد. توییچ twitch یک پلتفرم پخش زنده برای گیمر ها و علاقه‌مندان به بازی‌های کامپیوتری است؛ به عبارت دیگر، گیمر های مختلف از سراسر جهان به صورت زنده بازی‌های خود را ضبط و پخش می‌کنند. خیلی از افراد علاقه‌ای به نگاه کردن بازی بقیه یا به اصطلاح “پشت دست نشستن” ندارند اما با بیش از ۱۵ میلیون کاربر در روز، سایت توییچ یک سایت پرطرفدار به‌حساب می‌آید. گیمر ها علاوه بر اینکه می‌توانند مهارت‌های خود را به اشتراک ‌گذارند، فرصت کسب درآمد ارزی هم دارند.

اولین بازی که باعث فیلتر این سایت شده، GTA است. این بازی به دلیل مغایرت جدی با ارزش‌های ایرانی اسلامی سال‌ها است که در رده‌بندی سنی نهاد‌های ذی‌صلاح جایگاهی ندارد و عرضۀ آن در بازار کشور ممنوع است اما پرانیکس بدون هیچ محدودیتی حتی طبقه‌بندی شده این محصول را پخش می‌کند. دومین بازی که از طریق این سرویس پخش و فیلتر آن را به دنبال داشته، بازی Red Dead II است که طبق گزارش‌های مختلف فقط با اعمال برخی اصلاحات اجازۀ پخش در بازار ایران را پیدا کرده اما این سرویس ابری این بازی را بدون هیچ اصلاحیه‌ای در اختیار بازیکن‌ها قرار داده است.

هدف سایت توییچ چیست؟

تمرکز اصلی این پلتفرم بر روی بازی‌های ویدئویی است اما علاوه بر بازی می‌توان از پخش زنده‌ی موسیقی یا ابزار چت کردن با کاربران دیگر استفاده کرد. این پلتفرم از سال ۲۰۱۱ به صورت رسمی از کمپانی مادر خود جدا شد و به عنوان یک سرویس پخش زنده یا Live Streaming فعالیت خود را ادامه داد. البته همه‌ی محتوای سایت تنها به صورت زنده در دسترس نیستند. امکان مشاهده و بازدید از تمامی محتوای سایت از طریق Video on demand وب‌سایت می‌توان بازدید کرد. بازی‌های ویدئویی بین جوانان و نوجوانان محبوبیت زیادی دارد. این پلتفرم به کاربران اخبار جدید دنیای بازی یا راهنمایی‌هایی در رابطه با نحوه‌ی بازی کردن می‌دهد. به علاوه به گیمر ها امکان می‌دهد تا با یک دیگر در ارتباط باشند و بتوانند گیمر های حرفه‌ای را دنبال کنند. مثل علاقه‌مندان به فوتبال که بازی‌های بازیکن موردعلاقه‌ی خود را دنبال می‌کنند، با استفاده از این پلتفرم کاربران بازی‌های گیمر موردعلاقه خود را دنبال می‌کنند.